การปกป้องอย่างครบวงจร เพื่อการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจอย่างมีประสิทธิภาพ

พยาธิหนอนหัวใจ (Dirofilaria immitis) คือหนึ่งในปรสิตที่สามารถพบได้บ่อยในสุนัข เป็นสาเหตุของการเกิดโรคพยาธิหนอนหัวใจ (heartworm disease) อันส่งผลให้สุนัขเกิดความผิดปกติที่บริเวณหัวใจ และปอด ในรายที่มีอาการรุนแรงอาจเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตได้ ทั้งนี้ การติดปรสิตดังกล่าวมีสาเหตุสำคัญมาจากการโดนยุง โดยเฉพาะยุงลายบ้าน (Aedes aegypti) ซึ่งเป็นพาหะของพยาธิหนอนหัวใจกัด โดยยุงชนิดนี้ เป็นยุงที่สามารถพบได้ทั่วไปในภูมิประเทศเขตร้อนทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย การป้องกันที่เหมาะสมด้วยการป้องกันยุง และการใช้ผลิตภัณฑ์ปกป้องสุนัขจากพยาธิหนอนหัวใจจึงเป็นหัวใจสำคัญของการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคเพื่อสุขภาพที่ดีของสุนัขต่อไป
Isoxazolines เป็นหนึ่งในกลุ่มยาที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในการป้องกันปรสิต โดยเฉพาะตัวยา afoxolaner ซึ่งจัดเป็นยาที่ได้รับการวิจัย และรองรับแล้วว่ามีความปลอดภัย ตลอดจนมีประสิทธิภาพในการออกฤทธิ์ที่ยาวนานด้วยการให้ตั้งแต่ครั้งแรก มีฤทธิ์ในการกำจัดเห็บ หมัด ไรขี้เรื้อนแห้ง ไรขี้เรื้อนเปียก ไรหู ตลอดจนสัตว์ขาปล้อง (arthropods) ด้วยกลไกการออกฤทธิ์ในการยับยั้งที่ตัวรับของสารสื่อประสาท GABA-gated chloride channels ในแมลง ส่งผลให้แมลงเกิดภาวะอัมพาตแบบชักเกร็ง (spastic paralysis) และตายในที่สุด ด้วยเหตุนี้ จึงมีความพยายามในการศึกษาประสิทธิภาพของตัวยา afoxolaner ต่อการต้านยุงซึ่งเป็นพาหะของพยาธิหนอนหัวใจ และการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วยการผสมตัวยาระหว่าง afoxolaner และ milbemycin oxime เพื่อเสริมฤทธิ์ในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจร่วมด้วย
จากการศึกษาประสิทธิภาพในการป้องกันยุง พบว่า afoxolaner สามารถป้องกันปรสิตดูดเลือดชนิดยุงลายบ้าน (Aedes aegypti) ภายหลังจากที่ยุงดูดเลือดสุนัขที่ได้รับยาไปแล้ว 24 ชั่วโมง โดยมีประสิทธิภาพในการกำจัดแมลงมากกว่า 90% ตลอดระยะเวลา 1 เดือน (Julian et al, 2017.) นอกจากนี้ยังพบว่า afoxolaner ยังสามารถออกฤทธิ์ในการป้องกันปรสิตชนิดอื่น เช่น แมลงริ้นฝอยทราย (Phlebotomus perniciosus) ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดโรคลิชมาเนียซิส (canine leishmaniosis) ภายหลังจากที่แมลงดูดเลือดสุนัขที่ได้รับยาไปแล้ว 48-72 ชั่วโมง โดยมีประสิทธิภาพในการกำจัดแมลงเฉลี่ยสูงถึง 100% ตลอดระยะเวลา 14 วัน (Nadege et al., 2019.) อย่างไรก็ตาม ด้วยฤทธิ์ในการกำจัดแมลงของตัวยา หากยุงที่อาศัยในสิ่งแวดล้อมมาดูดเลือดสุนัข และได้รับยาไปในระดับที่อันตรายถึงชีวิต (lethal dose) ตัวยาจะสามารถช่วยในการกำจัดยุงเพื่อลดจำนวนประชากรยุง อันส่งผลต่อการลดลงของอัตราการติดเชื้อพยาธิหนอนหัวใจได้ต่อไปในอนาคต
เพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจที่ดีที่สุด นอกจากการลดโอกาสในการติดเชื้อด้วยการกำจัดยุงแล้ว ได้มีพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วยการผสมตัวยาระหว่าง afoxolaner และ milbemycin oxime ซึ่งเป็นตัวยาที่ได้รับการศึกษาก่อนหน้าแล้วว่าสามารถช่วยป้องกันการติดพยาธิหนอนหัวใจในสุนัขได้ด้วยการให้ตั้งแต่ครั้งแรก นอกจากนี้ตัวยายังมีฤทธิ์ในการต่อต้านพยาธิตัวเต็มวัยในทางเดินอาหาร ทั้งพยาธิตัวกลม พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ และพยาธิแส้ม้า ซึ่งจะช่วยเสริมประสิทธิภาพการป้องกันพยาธิภายในให้แก่สุนัขได้อีกด้วย สำหรับประสิทธิภาพในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจ จากการศึกษาโดย Tomoko Otsuki และคณะฯ พบว่าผลิตภัณฑ์ที่มีการผสมตัวยาระหว่าง afoxolaner และ milbemycin oxime สามารถออกฤทธิ์ในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งประเมินจากผลการเก็บข้อมูลที่พบว่า สุนัขทุกตัวที่ได้รับผลิตภัณฑ์ให้ผลลบต่อการทดสอบแอนติเจนของพยาธิหนอนหัวใจ ตลอดจนไม่พบตัวอ่อนของพยาธิหนอนหัวใจเมื่อทำการตรวจด้วยวิธีการส่องกล้องจุลทรรศน์ ซึ่งสามารถคำนวนประสิทธิภาพการรักษาออกมาได้ถึง 100% อีกทั้งยังไม่พบภาวะไม่พึงประสงค์ภายหลังการใช้ผลิตภัณฑ์ (Tomoko et al., 2015.) เป็นการสะท้อนให้เห็นว่าผลิตภัณฑ์ที่มีการผสมตัวยาระหว่าง afoxolaner และ milbemycin oxime เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีประสิทธิภาพ และมีความปลอดภัย เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือที่สัตวแพทย์สามารถแนะนำให้เจ้าของเลือกใช้เพื่อป้องกันการเกิดโรคพยาธิหนอนหัวใจในสุนัขได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผลการวิจัยเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า ผลิตภัณฑ์ที่มีการผสมตัวยาระหว่าง afoxolaner และ milbemycin oxime เป็นหนึ่งในตัวเลือกที่มีความน่าสนใจสำหรับการป้องกันโรคพยาธิหนอนหัวใจในสุนัข ด้วยฤทธิ์ในการจำกัดยุงที่มากกว่า 90% และประสิทธิภาพในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจที่สูงถึง 100% การให้ความรู้กับเจ้าของ และการแนะนำการใช้ผลิตภัณฑ์ในการป้องกันพยาธิหนอนหัวใจเป็นประจำอย่างต่อเนื่องจึงเป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้สุนัขลดโอกาสการเกิดโรค และป้องกันการแพร่ระบาดของโรคได้ต่อไปในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

1. Julian, L., Josephus, F., Wilfried, L., Diane, L., Lenaig, H. and Federic, B. 2017. Assessment of the insecticidal activity of afoxolaner against Aedes aegypti in dogs treated with NexGard. Parasite 24, 39(2017). https://bit.ly/3kUr6vK

2. Nadege, P., Wilfried, L., Leon, M., Noua, L., Nesrine, A. and Frederic, B. 2019. Assessment of the insecticidal activity of oral afoxolaner against Phlebotomus perniciosus in dogs. Parasite 26, 63(2019). https://bit.ly/3wGzVf4

3. Tomoko, O., Kazuaki, T., Yumi, K., Gen, K., Daisuke, N., Noriyuki, K., Masahiro, T., Philippe, J., Diane, L. and Steffen, R. 2015. Prevention of heartworm disease in dogs with afoxolaner plus milbemycin oxime chewables (NexGard Spectra®, Merial) under field conditions in Japan. https://bit.ly/3RilfMO